استایرن منومر (Styrene)
- نام شیمیایی : استایرن مونومر
- نامهای دیگر محصول : استایرن، استایرن منومر، Styrene، phenylethene
- شکل و حالت فیزیکی : مایع روغنی بیرنگ
استایرن منومر چیست؟
استایرن منومر یا ethenylbenzene، vinylbenzene و phenylethene مایعی بیرنگ است که بویی مطبوع و شیرین دارد. این محلول روغنی دارای نقطه ذوب 30- درجه سانتیگراد و جوش ۱۴۶ درجه سانتیگراد است. به طور طبیعی در دارچین، دانههای قهوه، بادام زمینی و قطران زغالسنگ یافت میشود. در ادامه به بررسی کاربرد منومر استایرن می پردازیم.
استایرن مونومر یک ترکیب آلی با فرمول شیمیایی C8H8 است که به صورت صنعتی از هیدروژنزدایی اتیل بنزن تولید میشود. به طور عمده دارای تمایل زیاد به فرآیند بسپارش (فرآیندی که طی آن یک مولکول واحد با اتصال به مولکولهای دیگر به یک مولکول بزرگ چندگانه تبدیل میشود) است. استایرن مونومر در تولید مونومر پلی استایرن که یک پلاستیک مهم است و در فرآیند سنتز رزینها بکار میرود.
استایرن عضو گروهی از ترکیبات شیمیایی است که به طور گسترده در دسته بندی ترکیبات ارگانیک وینیل (مولکولهایی با پیوندهای دوگانه بین اتمهای کربن) قرار میگیرند. تحت فرآیندهای کاتالیست شیمیایی ترکیبات این ماده باز میشود و به اتم کربن یک مولکول استایرن منومر دیگر متصل میشود. این اتصالهای جدید منومر پلی استایرن تولید میکنند که در آن هزاران اتم کربن استایرن به یکدیگر متصل شدهاند.
کاربرد منومر استایرن
بیش از نیمی از شرکتهای تولیدکننده منومر این ماده را در تولید مونومر پلی استایرن که یک پلاستیک شفاف با قابلیتهای بالا در زمینه فرمگیری و ساخت انواع پلاستیک است استفاده میکنند. مابقی استایرن مونومرها توسط شرکتهای تولید کننده در ترکیب با دیگر مواد مانند اکریلونیتریل (acrylonitrile) و بوتادین (butadiene) و … در جهت تولید پلاستیکهای مهندسی سخت کوپلیمر میشوند. از جمله کاربردهای این مایع میتوان به تولید لاستیک، پشم شیشه، لوله، قطعات خودرو و قایق که نیاز به عایقبندی دارد، ظروف غذا و موارد دیگر اشاره کرد.
خطرات مونومر استایرن
استایرن مونومر خالص به صورت یک مایع شفاف بیرنگ و قابل اشتعال است که در دمای 145 درجه سانتی گراد به جوش میآید و در دمای 30.6- درجه سانتی گراد یخ میزند. همچنین بخار این مایع اشتعالزا در هوا امکان انفجار دارد. این ماده اگر خورده یا استشمام شود برای سیستمهای عصبی کمی سمی است. در ارتباط مستقیم با پوست و چشم موجب سوزش در آن موضع میشود. همچنین با اینکه در زمینه خطرات منومر استایرن بیان میشود که این ماده سرطان زا است اما هیچ شهود علمی مبنی بر سرطانزا بودن این ماده وجود ندارد.
خرید مونومر استایرن
بیشتر شرکتهای تولید کننده منومر استایرن را شرکتهای خارجی تشکیل میدهند اما مقادیر زیادی هم توسط پتروشیمی داخل کشور تولید میشود. از چند سال گذشته صادرات استایرن منومر به خارج از کشور ممنوع شد اما مقادیر تولیدی داخل هم برای مصارف صنعتی کفایت نمیکنئ. فلذا این امر موجب افزایش قیمت مونومر استایرن در شرایط کنونی کشور مبنی بر واردات آن شده است. خرید منومر استایرن در قوطی های 1 تا 5 گالنی و بشکههای فلزی 55 گالنی که به دلیل خطرات مونومر استایرن شرایط ویژه نگهداری و حمل دارند، صورت میپذیرد. زیرا از خطرات استایرن منومر در حمل آن میتوان به انفجار شدید محل انبار در شرایطی که این ماده پلیمریزه شود اشاره کرد. برای جلوگیری از انفجار محلول استایرن باید بعد هر 30 روز انبارش مقدار بازدارندگی انفجار آن هر هفته آزمایش شود.