ایزوپروپیل الکل (Isopropyl alcohol)
- نام شیمیایی : ایزوپروپیل الکل
- نامهای دیگر محصول : ایزوپروپانول، Isopropyl Alcohol
- شکل و حالت فیزیکی : مایع بیرنگ
ایزوپروپیل الکل چیست و چه کاربردهایی دارد؟
ایزوپروپیل الکل یک ترکیب آلی است که با نام های ایزوپروپانول و 2-پروپانول نیز شناخته می شود. این ترکیب شیمیایی در گروه ترکیبات الکل ها قرار دارد و بسیار اشتعال پذیر است. مایع ایزوپروپیل الکل، بویی تند و شدید، شبیه به تمام الکل ها دارد. فرمول مولکولی این ترکیب آلی به صورت C3H8O نمایش داده می شود. در ساختار مولکولی این ترکیب آلی، گروه هیدروکسید بر روی کربن شماره 2 قرار گرفته است؛ بنابراین، 2-پروپانول، یک الکل نوع دوم است.
ایزومرهای ترکیب ایزوپروپیل الکل شامل ترکیبات 1-پروپانول و اتیل متیل اتر می باشد. از این الکل در تهیه و ساخت سایر محصولات و مواد شیمیایی دیگر، به ویژه در تولید محصولات شوینده خانگی استفاده می شود. ایزوپروپانول به عنوان یک ماده اولیه برای تهیه آفتکش ها و حشره کش ها به کار می رود.
برخی از مهم ترین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی ایزوپروپانول به صورت زیر معرفی می شوند:
- نام ترکیب: ایزوپروپیل الکل
- نام آیوپاک: پروپان-2-اُل
- نام های متداول: 2-پروپانول / ایزوپروپانول / پروپیل الکل نوع دوم / دی متیل کربونیل
- ویژگی های ظاهری: مایع شفاف با بویی تند
- دانسیته: 786/0 گرم بر سانتی متر مکعب در دمای 20 درجه سانتی گراد
- نقطه ذوب: 89- درجه سانتی گراد
- نقطه جوش: 6/82 درجه سانتی گراد
- فلش پوینت در ظروف سرباز: 7/11 درجه سانتی گراد
- فلش پوینت در ظروف سربسته: 13 درجه سانتی گراد
- حلالیت در آب: محلول است
- حلالیت در سایر ترکیبات: قابل امتزاج در بنزن، کلروفرم، اتانول، اتر و گلیسیرین – محلول در استون
- خطرات و ملاحظات شیمیایی: اشتعال پذیر
کاربرد ایزوپروپیل الکل
ایزوپروپیل الکل به طور عمده در تولید محصولات شوینده خانگی مورد استفاده قرار می گیرد. بسیاری از داروها و محصولات بهداشتی و مراقبت از پوست نیز با استفاده از این ترکیب آلی تهیه می شوند. این الکل نوع دوم، یک ترکیب ایده آل برای صنعت داروسازی است. ایزوپروپانول می تواند به استون تبدیل شود و از آن به عنوان یک ترکیب حد واسط استفاده شود. 2-پروپانول به عنوان افزودنی به بنزین نیز استفاده می شود.
یکی دیگر از موارد کاربرد ایزوپروپیل الکل، استفاده از آن به عنوان حلال است. این ترکیب می تواند طیف گسترده ای از ترکیبات غیر قطبی را در خود حل کند. به همین علت از این الکل برای تمیز کردن برخی از قطعات و ابزارها نیز استفاده می شود.
موارد ایمنی مربوط به ایزوپروپیل الکل
ترکیب شیمیایی ایزوپروپانول از نظر سمیت یا تحریک کنندگی پوست و چشم ها تقریباً بی خطر است اما این مایع به شدت فرار و اشتعال پذیر است. بنابراین باید ظروف و مخازن مخصوص ذخیره و نگهداری این ترکیب شیمیایی را در انبارهای خشک و خنک به دور از منابع تولید حرارت و گرما قرار دارد.
میزان ورود 2-پروپانول به محیط زیست چنانچه از میزان استاندارد خود خارج شود می تواند برای گیاهان و موجودات آبزی، مشکلاتی را ایجاد کند. این ماده برای حمل و نقل، از نظر خطرناک بودن در کلاس 3 (مواد شیمیایی اشتعال پذیر و خطرناک) دسته بندی می شود.
بازار ایزوپروپیل الکل
ایزوپروپیل الکل به عنوان یکی از پرمصرف ترین حلال های آلی با ساختار الکلی در جهان شناخته می شود. در میان کشورهایی که در بازارهای جهانی به تولید، خرید و فروش ایزوپروپانول مشغول هستند، نامی از کشورهای آسیایی و اروپایی به چشم می شود.
برترین کشورهای صادر کننده 2-پروپانول به همراه میزان درآمد صادرات آنها به صورت زیر است:
- آمریکا با میزان 335 میلیون دلار
- کشور آلمان با میزان 160 میلیون دلار
- کشور هلند با میزان 139 میلیون دلار
- کشور ژاپن با میزان 107 میلیون دلار
- کشور آفریقای جنوبی با میزان 107 میلیون دلار
برترین کشورهای وارد کننده ایزوپروپیل الکل به همراه میزان درآمد صادرات آنها به صورت زیر است:
- کشور بلژیک – لوکزامبورگ با میزان 129 میلیون دلار
- کشور آمریکا با میزان 125 میلیون دلار
- کشور چین با میزان 103 میلیون دلار
- کشور هندوستان با میزان 101 میلیون دلار
- کشور آلمان با میزان 3/83 میلیون دلار