اتیل گلایکول (Ethyl Glycol)
- نام شیمیایی: اتیل گلایکول
- نامهای دیگر محصول: اتیلن گلیکول، مونو اتیلن گلیکول، ETHYL GLYCOL
- شکل و حالت فیزیکی: مایع بیرنگ و شفاف
اتیل گلایکول چیست؟
اتیل گلایکول (Ethyl Glycol)، یک ترکیب آلی با فرمول C2H6O2 می باشد. این ترکیب آلی در سیستم نامگذاری آیوپاک با عنوان “اتان-1و2-در اُل” شناخته می شود و در بسیاری از کاربردهای صنعتی برای تولید محصولات شیمیایی مختلف، مورد استفاده قرار می گیرد. اتیل گلایکول به عنوان ماده اولیه برای تهیه رزین های پلی استر به کار می رود. ترکیبات ضد یخ که برای وسایل نقلیه استفاده می شوند با استفاده از این ترکیب آلی تهیه می گردند.دیگر کاربرد اتیل گلیکول را در ادامه بررسی خواهیم کرد.
اتیل گلایکول یک مایع شفاف، بدون بو، با ویسکوزیته قابل توجه و دارای مزه ای تقریباً شیرین است. اتیلن گلیکول، مایعی سمی است و شدت موجب تحریک اندام های مختلف موجود زنده می شود.
سایر ویژگی های ترکیب اتیلن گلیکول به صورت زیر معرفی می شوند:
- جرم مولی: 068/62 گرم بر مول
- دانسیته: 1132/1 گرم بر سانتی متر مکعب
- حلالیت در آب: محلول است
- حلالیت در سایر حلال ها: در اغلب حلال های آلی، محلول است.
- نقطه ذوب: 9/12 – درجه سانتی گراد
- نقطه جوش: 3/197 درجه سانتی گراد
- نقطه اشتعال پذیری: 111 درجه سانتی گراد
- دمای خوداشتعالی: 410 درجه سانتی گراد
- نام های متداول: 1و2-اتان دی اُل / اتیلن الکل / هیپو دی کربونوس اسید / مونو اتیلن گلایکول / 1و2-دی هیدروکسی اتان
کاربرد اتیل گلیکول
مونو اتیلن گلیکول یا اتیل گلایکول از واکنش میان اتیلن و یک ترکیب واسطه با نام اتیلن اکسید تهیه می شود. در شرایطی که میزان PH واکنش و مقدار آب و حضور کاتالیزورها برای تولید این ترکیب آلی، فراهم باشد، محصول نهایی اتیلن گلایکول با خلوص 90% تولید می شود.
مهمترین موارد استفاده اتیل گلایکول را به صورت زیر معرفی می کنیم:
- کاربرد اتیل گلیکول به عنوان ماده اولیه برای تولید ضد یخ
- کاربرد اتیل گلیکول برای تهیه برخی از پلی استرها نظیر پلی اتیلن ترفتالات (PET)
- کاربرد مونو اتیلن گلیکول به عنوان خنک کننده و عامل انتقال دهنده گرما
- استفاده به عنوان خنک کننده در تجهیزات تهویه مطبوع
- کاربرد اتیلن گلایکول در صنایع پلاستیک برای تولید رزین ها و فیبرهای پلی استر
- استفاده به عنوان یک جاذب آب در صنایع گاز طبیعی
موارد ایمنی مربوط به اتیل گلایکول
ترکیب آلی اتیل گلیکول، یک ماده خطرناک و سمی است. خطرات اتیل گلایکول در موارد بلعیدن ناگهانی ماده، تماس با پوست دست و چشم ها و همچنین استنشاق بخارات ناشی از آن عنوان شده است. اگر این ماده به صورت تصادفی بلعیده شود بسیار خطرناک است و باید فرد را به سرعت به مرکز درمانی رساند.
تماس اتیلن گلیکول با پوست دست و چشم ها به شدت موجب تحریک شدن آنها شده و می تواند به بافت پوست، نفوذ کند. کارگرانی که با این ماده سروکار دارند باید هنگام کار با اتیل گلیکول حتماً از دستکش و ماسک ایمنی استفاده نمایند. تنفس کردن بخارات اتیل گلیکول که در فضا منتشر می شود در موارد حاد می تواند منجر به مرگ فرد شود.
بسته بندی و بشکه های مخصوص نگهداری اتیلن گلیکول را باید به دور از منابع تولید حرارت و گرما و مواد آتش زا نگهداری نمود. انبار مخصوص این ترکیب آلی باید مجهز به سیستم تهویه ای بسیار قوی باشد و کارگران نباید به هیچ عنوان در محوطه انبار، مواد غذایی و نوشیدنی مصرف کنند و یا سیگار بکشند.
بازار اتیل گلایکول
طبق آمار و اطلاعاتی که در بازار جهانی خرید و فروش اتیل گلایکول ثبت شده است، نتایج نشان داده اند میزان خرید و فروش این ترکیب آلی در بازارهای بین المللی، چیزی حدود 2/12 بیلیون دلار بوده است. کشور عربستان، برترین صادر کننده و کشور چین، برترین وارد کننده اتیل گلیکول است. این ماده شیمیایی یکی از مشتقات نفتی است که در پالایشگاه و برخی از صنایع بزرگ شیمیایی تولید می شود.
برخی از مهم ترین کشورهای صادر کننده اتیلن گلیکول به صورت زیر می باشند:
- عربستان با سهم 94/4 بیلیون دلار
- کانادا با سهم 12/1 بیلیون دلار
- کویت با سهم 03/1 بیلیون دلار
- سنگاپور با سهم 745 میلیون دلار
- سایر کشورهای آسیایی با سهم 12/1 بیلیون دلار
برخی از مهم ترین کشورهای وارد کننده اتیل گلایکول به صورت زیر می باشند:
- چین با سهم 72/6 بیلیون دلار
- هندوستان با سهم 977 میلیون دلار
- امریکا با سهم 652 میلیون دلار
- اندونزی با سهم 372 میلیون دلار
- بلژیک و لوکزامبورگ با سهم 314 میلیون دلار