اکریلیک اسید (Acrylic acid)
- نام شیمیایی: اسید اکریلیک
- نامهای دیگر محصول: Acrylic Acid
- شکل و حالت فیزیکی: مایع شفاف و بیرنگ
اکریلیک اسید چیست؟
اکریلیک اسید (Acrylic Aid) با فرمول شیمیایی C3H4O2 مایعی خورنده، بیرنگ و دارای بویی تند و زننده است. این ماده قابلیت حل شدن در آب، الکل، اتر، بنزن، کلروفرم و استون را دارد. دمای ذوب آن 14 درجه سانتی گراد و دمای جوش آن 139 درجه سانتی گراد است. این ماده به حرارت و نور مستقیم خورشید حساس است و در دمای 68 درجه سانتیگراد در مجاورت هوای آزاد به راحتی آتش میگیرد. این ماده در برخورد با بیشتر فلزات مانند مس، آهن، برنج و نقره بسیار خورنده است و برای نگهداری و ذخیره آن عموما از مخازن فولاد ضد زنگ استفاده میشود. این مایع بهتر است که در دمای بین 15 تا 25 درجه سانتیگراد نگهداری شود.
این ماده بسیار ناپایدار است و به شدت تمایل به فرآیند پلیمراسیون دارد. از آنجایی که این ماده دایره کاربرد وسیعی دارد تلاشهای بسیاری در زمینه تولید تجاری آن صورت گرفته است. این ماده از مشتقات پروپیلن است و روشهای گوناگونی برای تولید آن وجود دارد. خیلی از روشهای تولید این ماده تا به امروز یا اقتصادی نبوده است یا به محیط زیست آسیب میرسانده است. بنابراین خیلی از این شیوههای تولید امروزه منسوخ شده است.
اصلیترین کاربرد اسید اکریلیک در تولید اکریلیک استرها و رزین اکریلیک است که در ساخت چسب ها و روکشها استفاده میشوند. این ماده همچنین در تولید مواد شیمیایی روغنی، واسطه های پاک کننده و پلیمرهای اسیداکریلیک جاذب آب استفاده میشود. این ماده، مونومر تشکیل دهنده پلیاکریلیکاسید و پلی متااکریلیک اسید است. از دیگر کاربردهای آن استفاده از آن در حلال های پلیمری جهت تولید رنگ اکریلیک و پوشش دهنده ها است.
خطرات اکریلیک اسید
از خطرات اکریلیک اسید سوختگی، خوردگی، خارش و سوزش پوست، چشم و مجاری تنفسی است. ریختن این ماده در چشم میتواند منجر به آسیب جدی به چشم شود که عموما این آسیب ها برگشت ناپذیر است. قرارگیری در معرض این ماده موجب ایجاد سرفه، خس خس، تنگی نفس، سردرد، حالت تهوع و استفراغ میشود. ارتباط مستقیم مقدار کمی از آن با پوست موجب سوختگی و ایجاد جوش در آینده در آن موضع میشود. قورت دادن این مایع منجر به سوختگی دهان، حلق، معده، اسهال، پایین آمدن فشار خون، خفگی و حتی مرگ میشود.
بازار خرید اکریلیک اسید
تخمین زده میشود که بازار جهانی فروش اکریلیک اسید در سال 2020 به 13.21 میلیارد دلار برسد. زنجیره تولید و استفاده از این ماده دارای طیف بسیار گستردهای از شرکتها و کارخانجات است. بیشتر تولید کنندگان این ماده، فروش را از طریق کانالهای منطقهای انجام میدهند. با اینحال بیشتر خرید اسید اکریلیک در مناطق خاورمیانه و آسیا مرکزی از کانال تولیدکنندگان اروپایی صورت میگیرد.
بیشترین خرید این ماده از سوی واحدهای صنعتی تولیدکننده لوازم بهداشتی مانند پوشک و نواربهداشتی رخ میدهد. علت این امر قابلیت جذب بالای آب توسط این ماده است که در این محصولات مورد استفاده قرار میگیرد. با در نظر گرفتن این نوع مصرف و مصارف گسترده دیگر از این ماده، چین دارای بزرگترین بازار خرید این ماده در جهان محسوب میشود.
قیمت این ماده دارای یک فرآیند همگامسازی با قیمت پروپیلن است. به عبارتی دیگر با افزایش قیمت پروپیلن، دست شرکتهای تولیدکننده برای افزایش قیمت اسید اکریلیک باز است. همچنین افزایش قیمت محصولاتی که در تولید آن از مشتقات این ماده استفاده میشود (مانند رنگها، پوششدهندهها و محصولات مراقبت شخصی و موارد دیگر) منجر به افزایش قیمت آن خواهد شد.