استون (Acetone)
- نام شیمیایی: استون
- نامهای دیگر محصول: پروپانون، Acetone ،Dimethyl ketone
- شکل و حالت فیزیکی: مایع بیرنگ
استون چیست؟
استن با فرمول شیمیایی CH3COCH3 مایعی بیرنگ است که با نام پروپانون (Propanone) نیز شناخته میشود. استن به عنوان سادهترین نوع کتونها توسط حییم وایزمن کشف شد و در سال 1964 با فرآیند واکر هوخست در مقیاس صنعتی به بهرهبرداری رسید. این محلول پرکاربرد در فرآیند ساخت پلاستیک و برخی صنایع دیگر مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین این محلول به صورت محدود در مصارف خانگی مانند لوازم آرایشی و بهداشتی و وسایل مراقبت شخصی استفاده میشود. متداولترین کاربرد استون در مصارف خانگی استفاده از آن به عنوان پاک کننده لاک ناخن است. مقداری از این ماده در بدن انسان به صورت طبیعی به عنوان محصول فرعی متابولیسم وجود دارد.
این ماده به راحتی در آب حل و به سرعت در هوای معمولی تبخیر میشود. با بهرهگیری از همین خاصیت، این ماده در صنعت پارچه جهت صمغزدایی و گندزدایی استفاده میگردد. از جمله دیگر کاربرد پروپانون میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
این مایع پرکاربرد برای رزینهای نیترو سلولز، سلولز استات، سلولز اترها، لاستیک کلره، اکثر رزینهای طبیعی، پلی وینیل استات، پلیاکریلاتها، رزینهای آلکیدی، رزینهای مصنوعی و همچنین روغنها و نرمکنندههای معمولی یک حلال عالی است.
موارد ایمنی استون
استن به گونهای طراحی و تولید شده است که در حین کار کردن با آن کمترین میزان سمیت را داشته باشد. سازمان غذا و دارو آمریکا تایید کرده است که به دلیل کم بودن خطرات استون ، میتوان از آن به عنوان افزودنی غیرمستقیم در چسبها و بستهبندی مواد غذایی استفاده کرد که یکی دیگر از موارد کاربرد استون است. با اینحال این ماده به شدت اشتعالزا است و باید از قرارگیری آن در مجاورت حرارت مستقیم خودداری کرد. در صورت خورده شدن، این محلول موجب سوختگی حلق و سرفه خواهد شد.
خرید استون
خرید استون به طور عمومی برای تولید حلالها و مواد شیمیایی واسط مانند متیل متااکریلات، بیسفنول و متااکریلیک اسید صورت میگیرد. بازار تولید حلالها سالانه بالغ بر 33 درصد کل درخواستهای این ماده در سطح جهانی را به خود اختصاص میدهد. همچنین در سال 2019، درصد خرید استون برای تولید بیسفنول و متیل متااکریلات به ترتیب 28 و 25 درصد از کل تقاضاها بوده است. قیمت این ماده به طور تنگاتگی به قیمت فنل وابسته است و با افزایش قیمت فنل، قیمت استون نیز افزایش مییابد.
با توجه به روند چند سال اخیر و پیشبینیهای صورت گرفته باید در چند سال آتی میزان تقاضا این ماده برای تولید متیل متااکریلات افزایش یابد. بیشترین میزان تقاضا این ماده در سطح جهانی از سمت کشور چین و به دنبال آن ایالات متحده آمریکا و اروپای غربی بوده است. همچنین تائید این ماده توسط ناظران محیط زیست و بهداشت موجب افزایش گرایش تولیدکنندگان به استفاده از این ماده شده است.