منومر ها (مونومر ها)
منومر یا تکپار، موادی هستند تشکیل شده از مولکول‌های واحد؛ که از پیوستن آنها بسپار یا پلیمر به وجود می‌آید. کلمه مونومر یک کلمه یونانی است که از دو بخش “مونو” به معنی تک و “مر” به معنی پاره یا جز تشکیل شده است که در فارسی معادل آن تکپار نامگذاری شده است.
ایزوپرن، پروپیلن، کلرید وینیل چند نمونه از تکپارهایی هستند که در علوم و صنایع پلیمری کاربرد دارند. خاصیّت و ویژگی اساسی مونومر چندگانه واکنش دادن آن است ، مونومر دارای قابلیّت شکل دادن ترکیبات شیمیایی با حدّاقل دو مولکول مونومر دیگر است.
منومرها به سه شیوه مختلف به یکدیگر متصل می‌شوند و تشکیل پلیمر می‌دهند:
الف) اتصال خطی: در این شیوه مونومر ها در یک خط راست به یکدیگر متصل می‌شوند و تشکیل پلیمر می‌دهند.
ب) اتصال شاخه دار: در این شیوه اتصال علاوه بر شاخه اصلی (اتصال خطی) شاخه هایی نیز در اطراف وجود دارد.
ج) اتصال عرضی: در این شیوه از تشکیل پلیمر شاخه ها نیز به یکدیگر متصل می‌شوند.
این سه شیوه اتصال مونومر ها به یکدیگر یا به شیوه طبیعی (مانند پلی نوکلئوتیدها یا همان DNA و RNA، پلی‌ساکاریدها یا همان سلولز، پلی پپتیدها و …) یا به صورت مصنوعی (لاستیک‌های مصنوعی، باکلیت‌ها، نایلون‌ها، پلی‌استرها و …) صورت می‌گیرد.
نکاتی که در اتصال مونومرها در زنجیره حائز اهمیت است شامل موارد زیر می‌شود:
- تعداد مونومرهای موجود در طول زنجیره تشکیل پلیمر، اتصالات عرضی و شاخه‌هایش میزان استحکام پلیمر ایجاد شده را مشخص می‌کند.
- اگر پلیمر تنها از یک نوع مونومر ایجاد شده باشد به آن هموپلیمر و اگر از بیش از یک نوع مونومر تشکیل شده باشد به آن کوپلیمر می‌گویند.
- با افزایش تعداد مونومرها در طول زنجیره، ویسکوزیته پلیمر زیاد می‌شود.
- با افزایش تعداد مونومرها در طول زنجیره، نقاط جوش و ذوب پلیمر بالا می‌رود.
- افزایش تعداد اتصالات عرضی موجب می‌شود قدرت کشسانی پلیمر افزایش یابد.